شعارهای گاه و بیگاه کرزی در 12 سال گذشته در برخی موارد به خصوص در تعریف دوست و دشمن نامفهوم جلوه می‌کرد اما اخیراً «یونس قانونی» معاون اول وی بیپرده از ضرورت تعریف دوست و دشمن سخن گفت و آن را اقدامی مؤثر برای ارتقای انگیزه جنگی ارتش و پلیس خواند.
این نخستین باری است که یک مقام رسمی و دولتی افغانستان آن هم از جایگاه فرد دوم این کشور به صراحت از ضرورت تعریف دوست و دشمن سخن میگوید.
ضرورت تعریف دوست و دشمن در سخنان یونس قانونی
«یونس قانونی»، معاون اول رئیس جمهور افغانستان در تازهترین نشست امنیتی که به منظور اتخاذ تدابیر لازم برای برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری این کشور برگزار شد، اظهار داشت: « ضرورتی که ما با ارائه تعریف روشن از دوست و دشمن، از سرباز تا بلندترین مقام ارتش پلیس و امنیت ملی افغانستان تقدیر کنیم. در این صورت است که ارتش ما با تعریف روشن از دشمن شاهد دستاوردهای به مراتب بزرگتر از گذشته خواهد بود.»
برخی از کارشناسان افغان، نویسندگان و حتی شهروندان عادی افغانستان اعتقاد دارند که ادبیات رسمی دولت کرزی مفهوم مناسبی در مورد طالبان ندارد.
در همین راستا کاربرد کلمه «برادران ناراضی» از سوی «حامد کرزی»، رئیس جمهور افغانستان با موجی از انتقادات و اعتراضات شدید مواجه شد.
در مقابل، حامد کرزی با اینگونه انتقادات که در برخی موارد حتی با بی‌احترامی نیز آمیخته میشد با حوصله تمام برخورد کرد و در مواردی توضیح داد که وی از کاربرد این مفهوم (برادران ناراضی) بخش مصالحهپذیر و غیرافراطی طالبان را مد نظر داشته است.
مردم افغانستان مفهوم برادران ناراضی را نمی‌پسندند
درصورتی که مردم افغانستان کاربرد مفهوم یادشده را در مورد هیچ بخش از طالبان نمی‌پسندند.
به اعتقاد مردم افغانستان طالبان گروهی است که جز تولید ترس و ایجاد ناامنی دغدغه دیگری ندارد و در کارنامه سیاه خود فقط کشتار و ایجاد مصیبت دارند.
پس از حادثه خونین ولایت «کنر» در زمستان سال گذشته که بر اثر آن و در حمله شبانه طالبان به پاسگاه ارتش 21 نفر از ارتشیان افغان کشته شدند، مردم افغانستان با برگزاری برخی از تجمعات اعتراضی برای اعلام انزجار از طالبان با انتخاب شعار «برادران ناراضی، نه شهید است، نه غازی» انتقاد خود از ادبیات رسمی دولت این کشور در مورد طالبان را مطرح کردند.
انتقادات مردمی برای تغییر ادبیات رسمی دولت کرزی
هدف از این انتقادهای مردمی برای این بود که در ادبیات رسمی دولت افغانستان کاربرد و انتخاب کلمات درباره گروههای تروریستی مانند طالبان با دقت لازم صورت گیرد.
«دشمن خطاب کردن» طالبان، اساسیترین انگیزه طرح این گونه انتقادات بود زیرا به باور منتقدان افرادی که ثبات سیاسی افغانستان را تهدید میکنند و با آتش زدن مدارس و کشتار معلمان، اسید پاشی به روی دختران دانشآموز مانع پیشرفت و پویایی علمی میشوند و به بهانه مخالفت علیه حضور نظامیان خارجی، باعث کشتار مردم بیگناه و بیدفاع این کشور میشوند باید دشمن دانسته شوند.
بسیاری از آگاهان و فعالان مدنی افغانستان معتقدند که مردم این کشور نه تنها در شعار، بلکه در عمل نیز به تکرار و تأکید فراوان با طالبان به عنوان دشمن برخورد کرده‌اند.
در همین راستا یکی از انتقادات و پرسشهای کارشناسان نظامی افغانستان این است که اگر طالبان دشمن نیست، پس چرا نیروهای امنیتی افغان باید در جنگ با آنان هستی خود را هزینه کنند.
تاکنون همه این انتقادها و تقاضاها برای تعریف و تفکیک دوست و دشمن همواره از سوی مراجع غیر دولتی مطرح شده و هیچ مقام رسمی دولتی تا امروز به این امر به عنوان یک ضرورت زمان حاضر در افغانستان اشاره نکرده است.
بر همین اساس سخن صریح یونس قانونی از موضع معاون اول ریاست جمهوری افغانستان میتواند آغازی برای تغییر رویکرد دولت در قبال طالبان تلقی شود.
چنانچه سخنان قانونی جدی گرفته شده و در ادبیات رسمی دولت فعلی در قبال طالبان تغییر ایجاد شود، این مسئله تغییر اندکی نیست.
حال باید دید دولت فعلی افغانستان چه تصویری را در قالب چه ادبیاتی از طالبان به یادگار میگذارد و میراث مفهومی آن در مورد این گروه به دولت آینده این کشور چه خواهد بود.